Schrijf je businessboek in 3 fasen

De voorbereidingen zijn klaar, eindelijk kan je gaan schrijven. Mijn advies: schrijf je businessboek in 3 fasen, dan heb je de meeste kans om het af te ronden. Elke fase vraagt namelijk een heel andere inzet van je die als je hem toepast in de verkeerde fase, je schrijfplezier en het resultaat in de weg kan gaan zitten.

Fase 1 Creëren

De eerste fase van het schrijven kenmerkt zich door creativiteit: je creëert je eigen tekst, je eigen verhaal, de eerste versie van je boek. Natuurlijk: het is heel goed mogelijk dat je wat moeilijk op gang kunt komen, maar veel schrijvers ervaren daarna vaak het gevoel van ‘flow’. Je bent geïnspireerd door je onderwerp en het lijkt wel of de geest uit de fles is: je blijft maar schrijven.

Het resultaat kan veelzijdig zijn

• Je boek wordt dik.
• Af en toe heb je het idee dat je jezelf herhaalt.
• Je voelt je geweldig, want je gedachten komen eindelijk op papier.
• Bij nalezen ben je helemaal niet zo tevreden over dat stuk waar je eerst nog zo enthousiast over was…
• Of het tegengestelde: je vindt het geweldig en vermoedt zelfs dat je voor gaat lopen op je planning.
• Maar: je boek vordert gestaag.

En dat laatste is het belangrijkste. Want als die eerste versie er niet komt, komt je boek er nooit!

Do’s & dont’s in fase 1

• Schrijf vooral lekker door.
• Concentreer je op de inhoud.
• Bekommer je niet om d’s en t’s of ideale formuleringen.
• Je hoeft niet per se je boek van voor naar achter te schrijven, schrijf de paragraaf of het hoofdstuk dat je wilt schrijven, het onderwerp dat in je hoofd zit en eruit wil.
• Maak dus gebruik van de ‘flow’: rond een hoofdstuk, onderwerp of paragraaf af als je inspiratie voelt om het te schrijven.
• Zorg ervoor dat je jezelf niet tegenwerkt door te mooi te willen schrijven, dat is funest voor je creativiteit!

Fase 2 Redigeren

Als de eerste versie klaar is, komt fase 2. In deze periode zoek je naar beste vorm om de boodschap die je al hebt geformuleerd over te brengen. Redigeren betekent: kijken naar de structuur, heeft het hoofdstuk een kop, lijf en staart? Bevat het alle noodzakelijke informatie en hebben alle terugkerende tekstelementen een invulling gekregen?  En vervolgens ga je formuleringen bijschaven, andere woorden kiezen, schrappen, herformuleren… Allemaal met als doel de eerste versie van je tekst te optimaliseren.

Het resultaat

• Je raakt teleurgesteld: het is niet zo geniaal als je had gedacht.
• Blijheid overheerst: het zit toch niet zo slecht in elkaar als je had gedacht.
• Je zit uren op je rode potlood te knauwen, want wat moet je eigenlijk doen bij redigeren?
• Gaat dit boek ooit wel iets worden, vraag je je af. Je komt tot wel vijftien verschillende versies en weet niet meer welke het best was…
• Je baalt, want op de keper beschouwd kun je maar de helft van je eerste versie gebruiken.
• Maar: uiteindelijk zie je wel dat de rode draad van je boek duidelijker wordt.

Do’s & dont’s in fase 2

• Begin niet met redigeren kort nadat je een stuk hebt geschreven. Laat het minstens een nacht liggen, liever nog langer. Dan kun je het met meer afstand, met een frisse blik bekijken.
• Lees eerst de hele tekst (hoofdstuk of paragraaf) door en registreer waar je als lezer blijft hangen. Die fragmenten bekijk je later met meer aandacht.
• Redigeer op 3 niveaus: kijk eerst hoe de tekst past in de grote lijn van je boek. Dan bekijk je of de opbouw van het hoofdstuk of de paragraaf klopt met de boodschap die je in het stuk wilt brengen en ten slotte bekijk je de tekstuele uitwerking in de alinea’s.
• Houd deze volgorde strak aan: je zoomt steeds meer in. Ingrepen op hogere niveaus hebben invloed op de zinsformuleringen en woordkeuze, dus het is verloren tijd om te beginnen met spelling, grammatica of interpunctie.
• Schrijf verbindende teksten, waarmee je dit fragment duidelijk zijn plek geeft in je boek.
• Zorg ervoor dat de tussenkopjes het verhaal van het hoofdstuk weergeven.
• Zorg ervoor dat je de tekst zo min mogelijk opmaakt: gebruik eenvoudige manieren om kopjes en subkopjes van elkaar te onderscheiden, pas zo min mogelijk cursief toe, geef kaders en illustraties aan tussen vierkante haken.
• Gooi geen teksten weg, het is handig om terug te kunnen grijpen op eerdere tekstversies.
• Bewaar fragmenten die je redactietoets niet kunnen doorstaan: misschien komen ze later nog van pas.
• Verlies jezelf niet in het schrijven van nieuwe lappen tekst, als je nu inspiratie voelt opkomen, gebruik die voor een nieuw onderwerp.

Fase 3: corrigeren

Het kan best gebeuren dat je voor een hoofdstuk of onderwerp fase 2 meerdere keren doorloopt. Maar veel vaker is niet nodig, dan ga je je tekst echt niet meer verbeteren. Als je nog ergens twijfels over hebt, is dit het moment om een meelezer te vragen om suggesties voor verbetering. Ben je na de redactie tevreden over je werk? Focus dan op: gevarieerd taalgebruik (afwisselende formuleringen, korte en lange zinnen) spelling, grammatica en interpunctie.

Het resultaat

• Je wordt gek van de vraag of je hier nu een d of een t moet gebruiken.
• De spellingscontrole wordt je beste vriend…
• …maar vertrouw hem niet helemaal, want sommige woorden zijn wel goed gespeld, maar verkeerd gebruikt. Dat haalt een programma er niet altijd uit.
• Er verdwijnen steeds meer rode kringeltjes uit je tekstbestand.
• Je voelt je wanhopig over je eigen werk.
• Detevreden over je eigen wer groeit.
• Je vraagt je af waarom je met dit boek bent begonnen, want corrigeren is maar spijkers op laag water zoeken.
• Je krijgt steeds meer waardering voor die taalkundig onderlegde collega…

Do’s & dont’s in fase 3

• Ga nu geen stukken meer herschrijven tenzij er aperte fouten in staan.
• Lees een alinea, voel of hij in zijn geheel lekker loopt, richt je daarna op de zinnen, zijn ze correct opgebouwd? Neem vervolgens de woorden in je op: zijn ze goed gespeld?
• Vraag zo nodig iemand met meer gevoel voor taal om met je mee te lezen.
• Check ten slotte of de verschillende tekstonderdelen op dezelfde manier zijn aangegeven in de opmaak: dat alle tussenkoppen hetzelfde zijn en te onderscheiden zijn van de subkopjes die daar weer onder vallen.
• Geniet van het feit dat je een deel van je boek hebt afgerond!

Schrijf je businessboek in 3 fasen. Voor sommige mensen werkt het goed om eerst alle hoofdstukken in eerste versie te schrijven. Als ze eenmaal in de flow zitten willen ze die vasthouden en het boek volledig schrijven voordat ze gaan redigeren. Maar je kunt je misschien ook  voorstellen dat je met het ene hoofdstuk in fase 1 bezig bent, en met een ander al aangekomen bent in fase 3. Het mag duidelijk zijn dat je in elke fase andere kwaliteiten in jezelf aanspreekt, die afwisseling kan je ook scherp houden. Zoek daarin je eigen weg, je vindt snel genoeg de manier die het best bij jou past.

Heeft dit artikel je geholpen? Wat zijn jouw ervaringen met het schrijven over je vak?

Groet,

1 oktober 2015 | Businessboek schrijven