Schrappen, zo doe je dat
Als je kritisch naar je werk kijkt, als schrijver, zul je echt wel eens moeten concluderen dat je te veel woorden gebruikt.
Als iemand me vraagt hoe groot het manuscript mag zijn dat hij naar een uitgeverij wil sturen, zeg ik altijd: ‘Je kunt niet anders dan het aantal woorden gebruiken dat je nodig hebt om je verhaal te vertellen.’ De ene keer betekent dat 40.000, terwijl je de andere keer tot 130.000 woorden komt. Een schrijver is constant op zoek naar de beste manier om de lezer te blijven boeien, dat betekent een optimale balans vinden tussen beschrijving en actie, personages en dialoog, conflict en situatie. Dat betekent wel eens dat je moet schrappen. Maar wat en hoe? Hier zeven tips die mij helpen om mijn teksten optimaal te krijgen.
Macro. Verwar voorstudies niet met het echte (kunst)werk
1. Je kunt nog zo blij zijn met een passage of personage, als ze niet bijdragen aan de ontwikkeling van de verhaallijn, is de kans juist groot dat ze er afbreuk aan doen. Dan zit er niets anders op, Kill your Darlings. Bewaar ze natuurlijk wel, ze kunnen later nog van pas komen.
Meso. Concentreer je op de goede dingen van het leven
2. Beperk je tot wat essentieel is voor het verhaal. Wel sex, geweld, passie en worstelingen, maar geen tandenpoetsen of de vuilniszak buitenzetten. Dus schrap alle:
- Begroetingen
- Beschrijvingen van een personage dat iets doet en tegelijk denkt
- Reizen, waarbij niets gebeurt dat voor het verhaal van belang is
- Dagelijkse handelingen als opstaan, naar bed gaan, eten aankleden etc.
3. Snijd in hoogdravende of breedsprakige dialogen
4. Wees kritisch op eindeloze beschrijvingen
Micro. Check je zinnen op zwak tekstgebruik
5. Verwijder woorden die ruimte innemen maar eigenlijk niets zeggen.
- Hoe vaak staat er en, toen, is, was, zei?
- Gebruik je niet te vaak erg, heel, ontzettend?
- Ben je geneigd een passieve werkwoordsvorm of naamwoordstijl te gebruiken? Maak liever actief, dan heb je ook minder woorden nodig.
- Hoeveel bijvoeglijk naamwoorden en bijwoorden staan er? Heb je die allemaal nodig?
6. Verwijder zinsneden die iets herhalen dat al eerder is gezegd.
7. Maak korte metten met cliché’s.
Ontwikkel een alarmprocedure voor je eigen werk. Merk je bijvoorbeeld tijdens het herlezen dat het verhaal stroperig wordt, dat je begint te gapen of dat je passages overslaat omdat je denkt dat je het wel weet? Dan zou je dat stuk juist extra onder de loep moeten nemen. Ga schrappen, zoek nieuwe woorden totdat de balans tussen beschrijving en actie, personages en dialoog, conflict en situatie optimaal is en je je verhaal vertelt met de vaart die het verdient.
Wat is jouw ervaring met het inkorten van je verhalen? Heb je een toptip voor het schrappen van tekst? Laat het weten!
Groet,
1 november 2012 | Fictie schrijven
Lees 11 reacties
Altijd al een probleem met het woord ‘zei’. Synoniemen blijven een uitdaging voor mij. Heeft iemand tips om dit te omzeilen?
Ha Raymond,
heb je mijn blog van 17 oktober ‘Handreikingen voor het schrijven van dialogen’ gelezen? En de reacties daarop? Daar wordt ingegaan op deze vraag van jou.
Groet, Marja
Nee, ik loop hopeloos achter vanwege de geboorte van mijn dochter 🙂
Marja, ik begrijp niet zo goed wat er fout kan zijn aan beschrijvingen van een personage dat iets doet en tegelijk denkt. Mijn roman is daar behoorlijk mee gevuld. Om je een voorbeeld te geven:
http://bastet01.hyves.nl/blog/53626445/Dat_prachtig_stel_hersentjes_van_mij/vMOM/
Is de daarin gehanteerde opzet verkeerd?
Ik tel het aantal keren dat ik hetzelfde werkwoord gebruik vaak met Word. Vervolgens zoek ik synoniemen, of ik schrap ze.
Goede tips! Ik ben stagiaire geweest bij een uitgeverij, waar ik o.a. de manuscripten behandelde. Veel van die auteurs zouden veel aan deze tips hebben! Want een verhaal schrijven is zo makkelijk nog niet. Ik wil wel bij tip 2 toevoegen: dat niet alle dagelijkse beschrijvingen geschrapt moeten worden. De tip die ik veel aan mensen geef is: alles wat je schrijft moet een doel hebben (als je een thriller schrijft en ze vermoord uiteindelijk iemand met een tandenborstel heeft het tanden poetsen een doel). Ik vergelijk het vaak met een film: alles wat je ziet heeft een doel, al is het maar om de sfeer te bepalen. Als je daarvan uitgaat, wordt je verhaal al veel sterker!
Goeie tips weer! Om echt goed en lekker te kunnen schrappen, doe ik mijn best om eerst dóór te schrijven. Niet schrappen tijdens het schrijven. Ook omdat het schrijven van het einde anders oneindig wordt.
Met een knipoog:
‘Dagelijkse handelingen als opstaan, naar bed gaan, eten aankleden etc.’
Heb je hier trouwens een komma geschrapt, of…?
Zie je wel: iedereen kan een goede redacteur gebruiken 😉
Helemaal mee eens Marja, behalve met je punt 2. Dat vind ik een beetje kort door de bocht. Dagelijkse handelingen kunnen wel degelijk het verhaal ondersteunen. Zeker als je met enige strengheid aan ‘show, don’t tell’ doet. Het gaat erom hoe je ze gebruikt. Hoe iemand de vuilniszak buitenzet kan heel wat over hem vertellen. En alleen maar sex, geweld en passie, daar wordt de lezer misschien ook een beetje moe van. Het komt er uiteindelijk op neer welke stijl bij je past.
Vraagje: ik heb niet zo’n probleem dat ik te veel schrijf, maar eerder te weinig. Het lukt me maar niet om een roman van goed verkoopbare dikte te breien. 50.000 woorden, dan is het op, en dat is een dun boekje. Heb je ook tips om een roman die voor jezelf af lijkt toch wat aan te dikken?
Natuurlijk chargeer ik behoorlijk, als ik zeg: alleen sex, geweld en passie en geen tandenpoetsen of vuilnis buiten zetten. Het is een andere manier om aan te geven dat je uiterst bewust moet zijn van wat je vertelt… of niet. Alles wat je beschrijft of laat gebeuren moet een functie hebben, alle woorden die je gebruikt moeten ten dienste staan van je verhaal. Helaas zie ik te vaak dat schrijvers zich te buiten gaan aan prachtige beschrijvingen, die mij als argeloze lezer tegen gaan staan omdat ze de voortgang van het verhaal belemmeren.
Het aankleden van een verhaal, het uitbouwen van een novelle tot een roman is een goed onderwerp voor een blog. Ik zet hem op het lijstje.
groet, Marja
Als je het zo formuleert, Marja, sta ik weer helemaal achter je.