Zo vind je proeflezers
Er komt een moment dat je wilt weten wat anderen van jouw boek vinden. Maar hoe kom je aan goede feedback? Zo kun je proeflezers vinden.
Schrijven is een eenzame bezigheid. In het meest positieve geval zit je supergeconcentreerd achter de keukentafel op je laptop te tikken, terwijl om je heen je pubers het huis afbreken; maar meestal werk je het lekkerst in complete afzondering. Schrijven is ook een ambacht, een kwestie van meters maken. Des te meer je oefent, des te beter het resultaat. Het duurt vaak weken, maanden, soms zelfs jaren voordat je zelf tevreden bent. Maar dan wil je toch weten wat andere mensen ervan vinden.
1 Kijk in je omgeving
Verreweg de meeste auteurs laten hun verhalen als eerste lezen door iemand in hun naaste omgeving. Bijvoorbeeld:
– Iemand die je vertrouwt
Het voordeel van een echtgenoot, zuster, goede vriendin of buurvrouw is dat ze meestal bijzonder positief zijn over de inspanning die je hebt geleverd. Vooral beginnende schrijvers kunnen deze enthousiaste ondersteuning goed gebruiken als aanmoediging. Dat deze feedback meestal niet gaat om je schrijfkwaliteiten, wordt helaas nog wel eens uit het oog verloren.
– Iemand die veel leest
Voor meer gefundeerde feedback over de opbouw van het verhaal, de inhoud en de schrijfstijl kun je zoeken naar mensen in je omgeving die gek zijn op lezen. Ze kunnen je manuscript vergelijken met andere boeken die zij hebben gelezen.
– Iemand van wie je verwacht dat hij goede kritiek geeft
Nog een stapje verder gaat het wanneer je je manuscript laat lezen aan mensen in je omgeving die zich professioneel bezig houden met taal. Denk aan:
- Docenten
- Journalisten
- PR medewerkers
- Studenten Nederlands
2 Vraag om proeflezers op een schrijversforum
Al van oudsher lezen en becommentariëren schrijvers elkaars werk. Vroeger kwamen ze samen in schrijfclubs, maar hun functie is grotendeels overgenomen door schrijversfora zoals www.schrijvenonline.org. In de verschillende discussies op deze website kun je een oproep doen voor proeflezers. Er zijn ook communities waar je een deel van je manuscript kunt plaatsen om langs die weg reacties te verzamelen.
3 Laat een quickscan maken van je manuscript
Als je verder komt in je schrijverschap, de kunst al heb aangescherpt met een schrijfcursus of aan de hand van de reacties van anderen, kun je de behoefte gaan voelen om je verhalen voor te leggen aan een professionele deskundige. Ook hierbij vormt het internet een goede bron van informatie. Vaak is een manuscriptscan een goed begin, voor een redelijke prijs. Ze worden aangeboden door zelfstandige redacteurs, manuscriptbeoordelaars en schrijforganisaties. Je stuurt een deel van je boek in en op basis daarvan krijg je een schriftelijk rapport met de sterktes en zwaktes en concrete aanknopingspunten voor verbetering.
4 Zoek naar een professionele manuscriptbeoordelaar of schrijfcoach
Laatst zag ik dat het Engelse begrip proofreading werd vertaald met proeflezen. Dat is niet helemaal juist. Het duidt toch echt op het Nederlandse redigeren: het doorlopen, redigeren en taalkundig corrigeren van het hele manuscript. Op de website www.schrijvenonline.org vind je zelfstandige redacteuren en organisaties die dat kunnen doen. De prijs ligt natuurlijk aanzienlijk hoger dan bij de quickscan, maar je krijgt ook in dit geval een rapport dat dieper ingaat op de sterktes en zwakten van je boek dan een quickscan, denk aan structuur, spanningsboog, personages en taalgebruik. Vaak wordt dit aangevuld met een geannoteerd manuscript met duidelijke correcties en suggesties voor verbetering.
Naast deze vier mogelijkheden zijn er vast nog veel meer manieren om feedback te krijgen. Vertel eens hoe jij je proeflezers vond en welke ervaringen je met ze hebt.
Groet!
5 juli 2012 | Fictie schrijven
Lees 12 reacties
Beste Marja Duin,
Hoeveel kost het om als proeflezer mijn roman te lezen?
Vriendelijke groeten,
Achilles
Beste Achilles,
Helaas werk ik niet als proeflezer en – vanwege tijdgebrek – nog maar zelden als redacteur voor romans.
Probeer in je omgeving een proeflezer te vinden of kijk eens op http://www.schrijvenonline.org. Daar is in de community een mogelijkheid om stukken te uploaden om te laten proeflezen.
IK hoop dat je hiermee geholpen bent!
Met vriendelijke groet,
Marja
Marja,
Leuke actie! Sinds de Business BootCamp van Open Circles ben ik ook gestart met blogen. Mijn eerste staat online en ik zal je tips zeker gaan gebruiken. Wie weet krijg ik ook nog eens tijd in de toekomst verschillende E-books te maken over alle kennis die ik heb opgebouwd en met tips die iedereen wel kan gebruiken. Dan zijn meelezers altijd prettig.
In 2002 zijn wij, drie ervaren amateurschrijvers, samen begonnen elkaars werk te beoordelen. Iedere twee weken formuleerden we een gezamenlijke opdracht en werkten die uit. Twee weken later gaven we elkaar verbetersuggesties. Dat werkte enige tijd goed, tot de productie van de leden te veel uit elkaar ging lopen en er kritiek uit andere motieven kwam dan uit verbeteren. In 2004 heb ik de stekker uit het groepje getrokken.
Sinds 2008 werk ik weer met een vaste tegenlezer (meelezen kan iedereen; ik verlang tegengas) die me flink de oren wast. En ik hem. Daarnaast heb ik enkele tegenlezers die ik zeer regelmatig ‘gebruik’ en zij mij. Bewust heb ik voor ervaren (amateur en professioneel) schrijvers gekozen. De vaste zie ik soms iedere week, de andere twee/drie geven commentaar per mail. Wij werken dan met ‘wijzigingen bijhouden’ en lichten @tussen@ eventuele suggesties toe. Bij de keuze van mijn tegenlezers heb ik bewust twee vrouwen en een man (soms nog een man) van bepaalde leeftijd gekozen. Allemaal kunnen wij tegen snoeihard commentaar, want we weten dat de ander altijd uitsluitend voor ogen heeft het manuscript te vervolmaken. In die zin verschijnt er veel fictie die bij ons de stamtafel nooit zou hebben mogen verlaten en zijn wij wellicht roomser dan de paus.
Via twitter kreeg ik de vraag of het ook mogelijk is om meelezers te vinden voor kinderboeken voor de leeftijd 9+. Natuurlijk kan dat! De deskundigen zou ik dan niet in de richting van docenten, journalisten, PR-medewerkers of studenten Nederlands zoeken, maar bij leraren van de basisschool, bibliotheekmedewerkers, studenten pedagogiek etc. Misschien kun je zelfs een aantal kinderen die juist iets ouder zijn vragen wat ze van het verhaal vinden. Je kunt ook de vraagstelling per type meelezer aanpassen: Wil jij letten op de verhaallijn? Zijn de personages levensecht? Vind je het verhaal niet te spannend? Is het taalgebruik niet te ingewikkeld? Of juist uitdagend genoeg?
Heel veel succes!
groet, Marja
Mooie tips, Marja.
Ik beoordeel en redigeer zelf ook manuscripten en het komt vaak voor dat ik een van de eersten ben die de (gehele) tekst onder ogen krijgt. Een tekst moet groeien en gaan leven en dat komt onder meer door commentaar te vragen en te krijgen.
Het wordt vaak eng gevonden. Zowel de auteur om het aan een ander te laten lezen als de lezer om eerlijke kritiek te geven.
Goed dat je hier aandacht aan besteed in je blog.
Hallo Marja,
Bij dezen, zou een mooi verlengde zijn van mijn werk: (meer) meelezen! Dus ik meld me hierbij graag aan.
Mooi toch, zo’n extra effect ;)?
Groet!
Manon
Mooi, ik zet je ook op de lijst!
Beste Bernard,
Je bent al de derde die zich heeft aangemeld als meelezer! Dit is een bijzonder effect van mijn blog, dat ik helemaal niet had voorzien. Mochten er andere lezers zijn die zich ook willen aanmelden,of gebruik willen maken van een van de mensen op mijn lijstje, laat het dan even weten!
groet, Marja
Marja,
wat leuk met regelmaat een mail van jouw hand onder ogen te krijgen.
Ik zal niet direct beweren dat ik over zeeën van tijd beschik, dat niet direct, ook niet in de zomer. Het idee echter van meelezer te zijn, spreekt mij wel erg aan. Het lijkt mij best leuk op die manier bij het proces van het tot stand komen van een boek, betrokken te zijn.
Ik lees veel; zeker in de zomer. Murakami spreekt mij zeer aan, dus de tip van jouw broer zal ik zeker ter harte nemen. Ik wist niet dat er al weer een nieuw boek van hem uitgekomen was. Van Joke Hermsen, Alice Hofmann en Peter Buwalda heb ik nog nooit iets gelezen, dus ik ga er eens naar kijken.
Dank voor jouw leestips. Veel succes met Redactiekracht en een hele fijne zomerleesvakantie. Groet
Bernard
Bedankt weer voor de tips. En voor iedereen die je blogs leest: voor mij heeft de manuscriptdiagnose van Marja Duin goed gewerkt. Na de weg in mijn eigen fictie kwijt te zijn geweest, zit ik inmiddels vijf weken in afzondering (eindelijk) mijn boek af te schrijven/te redigeren/te vervolmaken/uit te kammen en heb ik (wederom eindelijk) het gevoel dat nu alles weer het goed is.
Aan te raden dus, zo’n diagnose.