10 redenen om niet je manuscript te laten redigeren

(en nog veel meer om dat juist wél te doen)

Natuurlijk: er zijn legio redenen om geen redacteur in te huren. Er zijn echter ook voldoende argumenten om die redenen te weerleggen.Het aantal boeken dat in eigen beheer wordt uitgegeven groeit, met de mogelijkheden voor selfpublishing. Tegelijkertijd wordt daarmee ook de meerwaarde van een professionele uitgever schrijnend duidelijk: vaak verzuimt men het manuscript te laten redigeren. Daardoor zijn deze boeken taalkundig vaak niet voldoende verzorgd. Veel auteurs die zelf hun boek op de markt brengen realiseren zich niet dat wat persklaar maken en corrigeren doet voor een publicatie.

 1) Ik heb geen redacteur nodig, want ik heb heel veel meelezers die de fouten eruit halen.

Dat is geweldig! Elk foutje dat je meelezers uit je tekst halen, elke inconsequentie in je verhaal, elke onafgewerkte verhaallijn, het is feedback waar je heel veel mee opschiet. Waar je beter van gaat schrijven. Redigeren is meer; het is het afwerken van jouw tekst, het wegstrijken van oneffenheden, het signaleren van zwakke plekken. Zodat je boodschap of verhaal de glans krijgt die het verdient.  Maar organiseer je feedback vooral goed voordat je je tekst naar een redacteur stuurt. Dat scheelt hem tijd en jou geld.

2) Mijn zuster heeft Nederlands gestudeerd, zij helpt me mijn verhaal te verbeteren.

Ook daar mag je blij mee zijn. Je kunt alle waardevolle feedback gebruiken. Realiseer je echter wel dat er een grens zit aan de kritiek die mensen die dicht bij je staan je zullen geven. Omdat je ook op andere vlakken met elkaar te maken hebt, zou het best kunnen dat iemand aarzelt om een volledig eerlijke reactie te geven.

 3) Ik redigeer mijn tekst zelf al tijdens het schrijven.

Dat is jammer, want schrijven en redigeren is een heel ander proces. Bij het schrijven is het fijn om alle creativiteit en aandacht in te zetten om de rode draad van je boek te vormen. Het is niet erg constructief als je tijdens het typen al kritisch kijkt naar je zinnen of paragrafen. Soms werk je jezelf daar juist mee tegen. Natuurlijk is het altijd goed om je eigen tekst een tijdje te laten liggen en er daarna met frisse ogen naar te kijken. Je zult er versteld van staan wat je dan zelf al zult willen aanpassen. Feit is echter dat er een grens is aan de objectiviteit waarmee je je eigen werk kunt beoordelen.

4) Ik hanteer gewoon de spellingscontrole, dan zijn de meeste fouten er wel uit.

Ja, dat is een heel goed begin. Je haalt de meeste spelfouten er wel uit als je de spellingscontrole aan hebt tijdens het schrijven. Dat geldt echter niet voor de grammatica. En een goede redacteur zal ook kijken naar de opbouw van je boek, naar de geloofwaardigheid van je personages of in het geval van een non-fictieboek naar de overtuigingskracht van je voorbeelden.

 5) Redigeren is duur.

Ja,  een redacteur kost je geld. Redacteuren hebben gestudeerd, hebben jaren ervaring en dat zie je terug in het resultaat. Ze kijken op een aantal niveaus naar je tekst: naar de opbouw, de rode draad, de spanningsboog van het hele boek. Daarna zakken ze een niveau lager: kijken naar de opbouw van de hoofdstukken, zitten ze logisch in elkaar, zijn ze boeiend genoeg: gebruik je verschillende tekstsoorten en zijn alle personages wel functioneel.  Op nog een volgende laag komt je stijl aan de orde: is die wel consequent, is het niet te spreektalig, spreek je je lezer steeds op dezelfde manier aan, gebruik je veel herhalingen, heb je stopwoordjes. En ten slotte zoemt hij in op de grammatica, spelling en interpunctie. Als je wel eens persklaar gemaakte kopij hebt gezien, weet je met hoeveel aandacht een redacteur zijn werk doet. En hoe jouw verhaal daarvan opknapt of hoe jouw boodschap daardoor beter overkomt! Als je serieuze plannen hebt met je boek, calculeer je die kosten mee in de prijs die je voor je boek vraagt.

6) Redigeren kost tijd, dat is lastig als je je boek op een bepaald moment uit wilt brengen.

Ja, redigeren kost tijd. In de uitgeverij wordt zeker een maand aangehouden voor het redigeren. Die tijd heb je echt wel nodig, dus calculeer dat ook in als je je boek zelf uitgeeft. Net zoals een correctieronde als de tekst door de vormgever op de pagina’s is gezet. Ook die fase, juist die fase,  heeft aandacht – en tijd – nodig.

 7) Als een boek goed geredigeerd is, is corrigeren niet meer nodig.

Helaas, zo werkt het niet. Idealiter zou de correctie van de opgemaakte proef van je boek zich kunnen beperken tot afbreekfouten en interpunctie correcties. In de praktijk blijkt echter dat tekst weer heel anders leest als het is opgemaakt en er ook nog heel wat stijlfouten naar boven komen. Nu is het zaak om die zoveel mogelijk te beperken, maar als je de correctieronde overslaat ontneem je jezelf de kans om de puntjes op de i te zetten.

8 ) Veel professioneel uitgegeven boeken zijn goed geredigeerd, maar verkopen ook niet.

Dat klopt, maar dat betekent niet dat jij geen aandacht zou moeten besteden aan de afwerking van jouw boek. Integendeel:  je hebt een vooroordeel te overwinnen. Van in eigen beheer uitgegeven boeken wordt vaak gezegd dat het rotzooi is. Inhoudelijk en taalkundig. Als jij zeker weet dat jouw boek inhoudelijk de moeite waard is om uit te geven (en dat is het, want waarom zou je er anders ooit aan begonnen zijn?), zorg dan ook voor die aandacht voor een goede afwerking.

9) Het moet helemaal mijn eigen boek zijn.

Een goede redacteur zal jouw eigen stijl, jouw eigen stem altijd respecteren. Meer dan dat: hij zal ervoor zorgen dat jouw stem helderder klinkt en dat jouw verhaal of jouw boodschap overkomt zoals jij dat wilt. Een goede redactie is onzichtbaar, zorgt ervoor dat de lezer ongestoord door kan lezen, terwijl een tekst die rammelt en spelfouten bevat ervoor zorgt dat de aandacht van de lezer stokt. En dat doet zowel jou als jouw verhaal geen recht.

10) Ik vind altijd nog wel een fout in een boek dat uitgekomen is bij een uitgeverij.

Ja, dat kan heel goed. Schrijven is mensenwerk, redigeren is mensenwerk. En mensen zien wel eens iets over het hoofd. Een foutloos boek is bijna niet haalbaar. Daarom is het zo fijn als je veel meelezers hebt, des te meer ogen er kijken naar een tekst, des te groter de kans op minder fouten. Je ziet, als je het schrijven serieus aanpakt en zeker als je zelf je boek wilt uitgeven, zijn er voldoende argumenten om je weerstand tegen het werken met een redacteur weg te nemen.

Sterker nog, ik ga je nu nog een paar redenen geven waarom je je boek juist zou moeten laten redigeren

1.  Je kopers verwachten een goed geredigeerd boek, ze betalen ervoor.
2. Lezers zijn teleurgesteld als ze fouten ontdekken in een boek.
3. Lezers gaan erover praten als ze fouten ontdekken in een boek.
4. Jij hebt als auteur baat bij een goed geredigeerd boek, het bevestigt je geloofwaardigheid.

Welke ervaringen heb jij met redacteurs? Wat verwacht je van ze? Zijn er nog meer redenen te bedenken waarom je geen redacteur in de arm zou nemen?

Groet,

7 november 2013 | Schrijftips en taaltips